آبله مرغان و علائم آن
Chickenpox
توضیح کلی
آبله مرغان عبارت است از یک بیماری خفیف و بسیار مسری که توسط ویروس هرپس زوستر ایجاد میشود. این بیماری میتواند در هر سنی رخ دهد، اما در کودکان شایعتر است.
علایم شایع
علایم زیر معمولاً در کودکان خفیف، اما در بزرگسالان شدید هستند:
تب
درد شکمی یا احساس ناخوشی عمومی که 1 تا 2 روز طول میکشد.
بثورات پوستی که تقریباً در هر جای بدن میتواند پدید آید، از جمله روی پوست سر، آلت تناسلی، و داخل دهان، بینی، گلو یا مهبل. تاولها ممکن است در نواحی بسیار وسیعی از پوست گسترده شده باشند، اما در دست و پا کمتر ظاهر میشوند. تاولها در عرض 24 ساعت میترکند و در محل آنها دلمه تشکیل میشود. هر 3 تا 4 روز مجموعههایی از تاولهای جدید به وجود میآیند.
در بزرگسالان یک سری علایم شبیه آنفلونزا وجود دارد.
عفونت با ویروس هرپس زوستر. این ویروس از راه قطرههای ریز در هوا یا تماس با ضایعات پوستی، از فرد بیمار انتقال مییابد. دوره نهفته پیش از آغاز علایم بیماری 7 تا 21 روز است.
اگر مادر یک نوزاد قبلاً یا در حین حاملگی آبله مرغان گرفته باشد، کودک وی تا چندین ماه در برابر آبله مرغان ایمنی دارد. اما این ایمنی در عرض 4 تا 12 ماه پس از تولد کاهش مییابد.
عوامل افزایش دهنده خطر
استفاده از داروهای سرکوبکننده دستگاه ایمنی بدن
در حال حاضر نمیتوان از آن پیشگیری به عمل آورد. سرم حاوی پادتن علیه این ویروس، برای افرادی که خطر ایجاد بیماری خطرناک در آنها زیاد است (مثل کسانی که داروهای ضد سرطان یا سرکوبکننده ایمنی دریافت میکنند) استفاده میشود. اخیراً یک واکسن جدید برای این بیماری مورد تأیید قرار گرفته است.
عواقب مورد انتظار
بهبود خود به خودی. کودکان معمولاً در عرض 7 تا 10 روز بهبود مییابند. اما در بزرگسالان این مدت بیشتر است و احتمال بروز عوارض در آنها بیشتر است.
پس از بهبود، فرد برای تمام عمر در مقابل آبله مرغان ایمنی دارد.
گاهی پس از طی شدن سیر بیماری آبله مرغان، ویروس در بدن به حالت خفته باقی میماند (احتمالاً در ریشه اعصاب نزدیک نخاع). این ویروس خفته ممکن است سالها بعد دوباره بیدار شود و بیماری زونا را ایجاد کند.
عوارض احتمالی
عفونت باکتریایی ثانویه برروی تاولهای آبله مرغان
عفونت ویروسی چشم
به ندرت آنسفالیت (التهاب یا عفونت مغز)
احتمال بروز زونا سالها بعد در دوران بزرگسالی
به ندرت باقیماندن جای تاول، در صورتی که تاول عفونی شود
میوکاردیت (التهاب عضله قلب)
آرتریت یا التهاب مفصل به طور گذرا
ذاتالریه
نشانگان رای
درمان
تشخیص معمولاً با ظهور تاولهای پوستی داده میشود و بنابراین انجام آزمایش ضرورتی ندارد.
درمان با هدف تخفیف علایم انجام میگیرد.
برای کاهش خارش از پارچه، حوله، یا کمپرس آب سرد استفاده کنید.
بیمار را تا حدامکان آرام و خنک نگهدارید. گرما و تعریق باعث بروز خارش میشوند.
ناخنها را کوتاه دارید تا بیمار نتواند خود را بخاراند. خاراندن تاولها میتواند باعث عفونت ثانویه شود.
- داروهای زیر ممکن است خارش را کم کنند:
بیحسکنندههای موضعی و آنتیهیستامینهای موضعی. این داروها موجب تخفیف خارش به سرعت و در کوتاه مدت میشوند. محصولاتی که حاوی لیدوکایین و پراموکسین هستند، کمترین احتمال بروز واکنشهای آلرژی را دارند.
لوسیونهای حاوی فنول، منتول و کافور(مثل لوسیون کالامین) نیز شاید توصیه شود. دستور دارویی را در مورد محصولات فوق رعایت کنید.
- اگر تب وجود دارد، از استامینوفن استفاه کنید. به هیچ عنوان از آسپرین استفاده نکنید، زیرا این دارو ممکن است در بروز نشانگان رای (یک نوع آنسفالیت) در کودکانی که دچار عفونت ویروسی هستند نقش داشته باشد.
- امکان دارد آسیکلوویر تجویز شود.
استراحت در رختخواب ضروری نیست. بیمار میتواند فعالیت آرام در یک محیط خنک داشته باشد. اگر هوا خوب باشد، کودک میتواند بیرون از خانه و در سایه بازی کند.
رژیم غذایی
رژیم خاصی توصیه نمیشود.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید:
اگر شما یا کودکتان علایم آبله مرغان را دارید.
اگر بیحالی، سردرد یا حساسیت به نور روشن رخ دهد.
اگر تب بالای 3/38 درجه سانتیگراد وجود داشته باشد.
اگر سرفه نیز به علایم آبله مرغان اضافه شود.
آبله مرغان بیماری عفونی شایع دوران کودکی است . دوره نهفتگی بیماری (زمان ورود عامل بیماری زا تا زمان بروز علائم)14 تا 21 روز بوده و علائم خفیف و سبکی دارد. برخی از بیماران ممکن است سردرد و تب خفیفی داشته باشند، در حالی که در اغلب موارد ، علامت خاصی به جز ضایعات پوستی خارش دار دیده نمی شود. ضایعات جلدی بیماری اغلب نقاط بدن را پوشانده و حتی ممکن است در دهان، مقعد یا حتی داخل گوش هم ایجاد شوند. این ضایعات به صورت دانه های کوچک ظاهرشده و خیلی سریع به تاولهای کوچک خارش دار تبدیل می شوند . تا زمانی که این ضایعات جلدی وجود دارند کودک آلوده بوده و می تواند بیماری را انتقال دهد. در صورتی که بیمار ضایعات جلدی را به شدت بخاراند جای این ضایعات به صورت فرورفتگی های کوچک در سطح پوست می ماند.
آبله مرغان بیماری چندان جدی نیست. هرچند در برخی موارد می تواند باعث التهاب بافت مغز ( انسفالیت ) یا درگیری کبد ( بیماریReye) شود.
1- برای کاهش خارش می توانید مقداری از لوسیون کالامین را روی ضایعات بمالید و یا مقداری بی کربنات سدیم را داخل آب گرم ریخته و کودک را با این آب شستشو دهید؛
2- کودک را تا حد امکان از سایر کودکان دور نگه دارید و تا زمانی که پوسته ضخیم روی ضایعات نیفتاده اجازه ندهید به مدرسه یا مهد کودک برود؛
3- برای اطمینان از ابتلاء کودک به آبله مرغان به پزشک مراجعه کنید؛
4- قرمزی و تورم ضایعات جلدی می تواند نشانه عفونت باشد، در صورت مشاهده این علائم هرچه سریع تر با پزشک مشورت کنید؛
5- اگر کودک تب دار است یا از درد گردن شاکی است هرچه زودتر با پزشک تماس بگیرید.
- در صورتی که ضایعات عفونی شده باشند، پزشک یک کرم ضدعفونی کننده تجویز می کند؛
- در صورتی که خارشِ شدیدِ ضایعات باعث بی خوابی کودک شده باشد، ممکن است پزشک یک داروی آرامبخش تجویزکند.
- اگر هنوز کودک را پوشک می کنید ، کهنه بچه را زود به زود عوض کنید و هر وقت ممکن است کودک را باز بگذارید تا ضایعات ، خشک شده و زودتر پوسته ببندد.
- ناخنهای کودک را کوتاه نگه دارید و حتی الامکان مانع شوید که کودک ضایعات را بخاراند.
- هر سه تا چهار روز یک بار تاولهای جدید در قسمت های مختلف بدن ظاهرمی شود. ضایعات ، اغلب ابتدا از تنه شروع شده و سپس به صورت ، بازوها و پاها گسترش یافته و سرانجام پوسته می بندند؛
- خارش شدید؛
- تب و سردرد؛
- یبوست؛
کودک مبتلا به یبوست مدفوع را به سختی دفع می کند و ممکن است هنگام دفع ، دچار درد شود. در دوران شیرخوارگی به علت مصرف شیر مادر یا ( شیرخشک ) یبوست کمتر دیده می شود. اما پس از شروع غذاهای جامد، ممکن است به دلیل کمبود میوه ها و سبزی های تازه در رژیم غذایی و همچنین عدم مصرف مایعات به مقدار کافی ، یبوست بروز کند.
اگر کودک هنگام رفتن به دستشویی علایمی از بیقراری و ناراحتی نشان نمی دهد و مدفوع او آن قدر سفت و خشک نیست که سبب ناراحتی او شود، مبتلا به یبوست نیست . همچنین اگر به علت ابتلا به یک بیماری ، کودک تب کند یا دچار استفراغ شود، بروز یبوست طبیعی است ، زیرا برای جبران کمبود آب بدن ، روده ها شروع به جذب آب مدفوع کرده و مدفوع خشک می شود.
معمولاً یبوست مشکلی جدی نیست و با کمک یک رژیم غذایی پرفیبر ( مثل سبزیجات ، غلات و میوه ها ) برطرف می شود. یبوست مزمن ممکن است به دلیل مشکلاتی که بعدها ایجاد می کند جدی تلقی شود. وجود خون در مدفوع ممکن است به دلیل یک مشکل زمینه ای مهم باشد و به همین دلیل همیشه باید مورد بررسی قرار گیرد.
1- اگر کودک شما از رفتن به دستشویی خودداری می کند و از درد هنگام اجابت مزاج شکایت دارد ، قوام و ظاهر مدفوع را بررسی کنید؛
2- اگر کودک از درد شکم شاکی است ، برای رد تشخیص احتمالی آپاندیسیت، قسمت تحتانی و راست شکم را معاینه کنید.
فشار مختصر در این قسمت ممکن است موجب دردی مبهم در این ناحیه شود. همچنین وجود دردی تیز در شکم ، در صورت بلند کردن ناگهانی و سریع دست می تواند دلیل وجود آپاندیسیت باشد؛
3- در صورت وجود درد هنگام اجابت کودک، وجود خون در مدفوع و همچنین شک به آپاندیسیت، هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
- پزشک ممکن است یک مُلین خیلی ملایم که ضرری برای کودک نداشته باشد تجویز کرده و همچنین برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب توصیه های لازم را بکند ؛
- اگر پزشک به وجود شقاق ( ترک) مقعد، که ناشی از دفع مدفوع سفت و خشک است ، شک کند ، کودک را معاینه کرده و در صورت وجود شقاق یک مُلیـّن ملایم تجویز می کند.
- هرگز بدون توصیه پزشک از ملین استفاده نکنید ، زیرا داروهای ملین باعث تنبلی روده و کاهش حرکات آن می شوند؛
- نگذارید کودک برای مدت طولانی در دستشویی بنشیند؛
- تا حد امکان از غذاهای پرفیبر در رژیم غذایی کودک استفاده کنید، مثل سبزی ها و میوه های تازه و نان سبوس دار؛
- در صورتی که پزشک داروی ملین تجویز کرده ، دارو را دقیقاً مطابق دستور استفاده کنید.
تصاویری از بیماران مبتلا به آبله مرغان